Sınav kaygısı, günümüzde öğrenciler arasında yaygın bir sorun haline gelmiştir. Özellikle YKS ve LGS gibi büyük sınavların yaklaşmasıyla birlikte, kaygı düzeyi artmakta ve öğrenciler yoğun bir endişe ve korku hissine kapılmaktadır.

Bu kaygı, sadece sınavı geçme baskısı değil, aynı zamanda yeterince iyi olamama düşünceleriyle de tetiklenir. Sınav kaygısının belirtileri, fizyolojik ve psikolojik olarak öğrencinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir?

Sınav kaygısının belirtileri, her öğrenciye farklı şekillerde yansıyabilir. Ancak en yaygın görülen belirtiler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Fiziksel Belirtiler: İştahta kesilmeler, uykusuzluk, baş ağrıları, mide bulantısı, terleme, çarpıntı gibi vücutta görülen stres belirtileri.
• Davranışsal Değişiklikler: Tırnak yeme, sosyal ilişkilerde zayıflama, okula isteksiz olma, sürekli olarak sınavla ilgili düşünme.
• Psikolojik Belirtiler: Kendini çaresiz hissetme, “Yeterince zeki değilim”, “Başaramayacağım” gibi olumsuz düşünceler, sürekli başarısızlık korkusu ve kaygı.

Sınav Kaygısının Temel Sebepleri

Sınav kaygısının arkasında birçok farklı etken bulunmaktadır. Kaygıyı tetikleyen bazı temel sebepler şunlardır:

• Aşırı Anlam Yükleme: Öğrenciler, sınavı hayatlarının belirleyicisi olarak görür ve bu sınavı geçememe düşüncesi tüm yaşamlarını olumsuz etkileyebilir. “Sınavı kazanmazsam her şey mahvolacak” gibi aşırı düşünceler kaygıyı artırır.
• Aile Baskısı ve Kıyaslama: Ailelerin, çocuğu başkalarıyla kıyaslaması veya sınavı çok büyük bir önemle vurgulamaları kaygıyı körükleyebilir.
• Mükemmeliyetçilik: Her şeyi mükemmel yapma zorunluluğu hissi, öğrenciyi sürekli bir kaygı içinde tutar.
• Düzensiz Çalışma ve Yetersiz Hazırlık: Ders çalışma tekniklerine hakim olmamak, verimli çalışmamak kaygıyı artırabilir.
• Özgüven Eksikliği: Kendini yeterince başarılı hissetmeme, öz güven eksikliği, sınavı geçememe korkusu, kaygıyı tetikleyen önemli bir faktördür.

Sınav Kaygısıyla Mücadele Etme Yolları

Sınav kaygısını yenmek ve daha sağlıklı bir sınav süreci geçirebilmek için bazı stratejilere başvurulabilir. İşte sınav kaygısını azaltmaya yönelik etkili çözüm yolları:

1. Doğru Motivasyon ve Düşünce Yapısı: Sınavın hayatın sonu olmadığını, başarılı olmanın yalnızca bir süreç olduğunu kabullenmek gerekir. Kendi değerimizi sınav sonuçlarına göre belirlemektense, ilerleme ve öğrenmeye odaklanmalıyız. Ayrıca, sonuçların insanların bizim hakkımızdaki görüşlerini değiştirmeyeceğini bilmek, kaygıyı hafifletir.
2. Aile Desteği: Ailelerin, öğrenciyi her durumda desteklemesi önemlidir. “Başarılı olmasan da seni seviyoruz” gibi mesajlar, öğrencinin kaygısını azaltabilir. Ailenin güven veren yaklaşımı, öğrencinin özgüvenini artırır.
3. Ders Çalışma Teknikleri: Ders çalışma düzeni oluşturmak ve tekniklere hakim olmak, kaygıyı azaltabilir. Derslere 45 dakika çalıştıktan sonra 15 dakika ara vermek, öğrencinin zihinsel yorgunluğunu engeller. Ayrıca, ders çalışma teknikleri hakkında bilgi edinmek ve verimli çalışma yöntemleri geliştirmek önemlidir.
4. Sosyal Hayata Odaklanmak: Sadece sınavı konuşmak yerine, sosyal hayata vakit ayırmak ve arkadaşlarla eğlenceli aktiviteler yapmak, öğrencinin stresini hafifletir. Hava almak, dışarıda zaman geçirmek, ve hobilerle ilgilenmek de kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
5. Özgüvenli Yaklaşım: Kendimize güvenmek ve sınav sürecine pozitif bir bakış açısıyla yaklaşmak, kaygıyı azaltmanın en etkili yoludur. “Elimden gelenin en iyisini yapacağım” düşüncesiyle yaklaşmak, kaygıyı kontrol etmemize yardımcı olabilir.
6. Duygusal ve Fiziksel İyi Oluş: Düzenli uyku almak, sağlıklı beslenmek ve fiziksel aktiviteler yapmak, kaygıyı yönetmek için önemlidir. Fiziksel sağlığımızın iyileşmesi, ruhsal sağlığımıza da olumlu katkı sağlar.

Sınav kaygısı, çoğu öğrencinin karşılaştığı bir sorun olmakla birlikte, doğru yöntemlerle bu kaygı yönetilebilir. Aile desteği, doğru çalışma teknikleri ve pozitif bir düşünce yapısı, kaygıyı önemli ölçüde azaltabilir.

Unutulmamalıdır ki, en iyi sonucu almak için sadece sınavı değil, süreci de doğru bir şekilde yönetmek gereklidir. Kendimize güvenerek ve elimizden gelenin en iyisini yaparak başarıya ulaşmak mümkündür.

Psikolojik Danışman: Sedat KAYA